Peng.En wéér een links land op het continent erbij. Wie had dát nog gedacht? El Salvador! Voor ons ‘oudjes’, van de pré-internet-generatie: Het land waar in 1982 vier Nederlandse IKON- journalisten werden vermoord. Waar correspondent Koos Koster en zijn cameraploeg in een hinderlaag werden gelokt door een leugenachtig leger. Waar twee jaar daarvoor de mythische aarstbisschop Oscar Romero werd neergemaaid. Tijdens het opdragen van de mis. In opdracht van de oprichter van de ultrarechtse Arena-partij, die tot vandaag aan de macht was.
Nederland in de ban In die tijd was Nederland in de ban van dat Midden-Amerikaanse landje. De gruwelen die er met steun van de Amerikanen door de militaire juntas werden bedreven. De marxistische guerrillabeweging FLMN die met de wapens de macht probeerde te grijpen. Gevolg: 12 jaar burgeroorlog waarin 75.000 doden vielen.
Tijden veranderd En nu, precies 30 jaar na het begin van die oorlog, komt de FMLN toch nog aan de macht. Als een gewone politieke partij. En met een voormalige CNN-journalist als president!
Ik had er mijn liefste kat voor gegeven om daarbij te mogen zijn. De triomf van de nieuwe FLMN-president Mauricio Funes vannacht. De traditionele rode vlaggenzee. Het stampen van het nostalgische: “El pue-blo, uni-do, jamás será ven-ci-do” En dan, aan de andere kant, de rustige speech van de journalist-president. Een gematigd man, die twintig jaar lang als journalist heeft gewerkt. Nooit met de guerrilla gevochten. De nieuwste aanwist in de inmiddels steeds langer, en kleurrijker wordende linkse rij democratische gekozen…: Arbeider-president (Brazilië), Cocaboer-president (Bolivia), Vrouw-president (Argentinië en Chili), Priester-president (Paraguay), Ex-guerrillabaas-president (Nicaragua) en nog zo meer en meer en meer.
Moderne partij Het zou leuk zijn geweest om te beschrijven.Die oude FMLN-guerrilla van ‘Yankee go home’ uit de koude oorlog; nu een moderne FMLN-partij die de Amerikaanse Obama tot nieuwe held bombardeert. Een linkse partij die de Amerikanen vraagt om nu eens méér, in plaats van mínder aandacht aan de Latijns-Amerikaanse achtertuin te besteden.
Geen budget Maar ja. Waar lígt El Salvador helemaal? Een rotlandje met nog niet de helft van de bevolking van Nederland. Er naartóé? Zo’n trip krijgt van de NOS geen budget. Never! Ik zie mezelf al aankomen met zo’n verzoek, in deze tijden van schaarste. Ook geen enkel ander Nederlands medium is er, constateer ik. Alleen een paar jongens van een vakblad voor ontwikkelingssamenwerking lopen er rond.
‘No longer available’ Dus dacht ik: doe ik modern. Pluk iets van youtube, ‘link’ er wat omheen, en hup: voer ik zowel de pre- als post- internet-generatie even mee naar de tijd dat in Nederland de burgeroorlog in El Salvador op veler lippen bestorven lag. Maar weet u? Het lúkt niet. Wat ik ook aanklik, en aanklik en aanklik. Steeds dezelfde mededeling: Sorry, no longer available.
Is dit wat internet met ons doet? Het wissen van historisch geheugen? Wat vóór www gebeurde telt niet?
Nee. Fout! Toch nog een filmpje gevonden. In het Spaans. Met een vreemd soort modern muziekje eroverheen. En raad eens? Aan te schaffen via internetbedrijf www. ennogwat. In El Salvador.
‘Het Mexico dat Marjon en Sandra bij elkaar beleefd hebben staat in geen enkele reisgids' De Morgen
ISBN: 9789041707284 Oorspronkelijke Nederlandse uitgave: Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam
Uitgave als Rainbow Pocket: februari 2009 Rainbow Pocketboek nr: 508 Prijs: € 7.95
Uitgeverij Fosfor heeft Nacht van de schreeuw opnieuw uitgegeven (Juni 2015). Nu ook als E-book (ePub zonder DRM / 178.000 woorden; leestijd ca. 15 uur / eerste druk 2005). Ook verkrijgbaar via bol.com.