Brazilië krijgt de corruptste regering ooit

Rio de Janeiro – Dertien jaar was de PT van arbeider-president Lula da Silva, en later Dilma Rousseff, aan de macht. Voor het eerst hadden de Braziliaanse armen een eigen vertegenwoordiging. Tientallen miljoenen mensen klommen dankzij de herverdelingspolitiek van de PT uit de armoede.

Maar de arbeiderspartij had geen meerderheid. Dus sloot ze coalities met corrupte ‘huurpartijen’ van de oude Braziliaanse elite. In plaats van de politiek schoon te vegen, maakte de PT zelf ook vuile handen.

Afgelopen donderdag werd de gekozen PT-president Dilma Rousseff haar paleis uitgezet. Niet omdat ze zelf corrupt zou zijn. Zelfs haar grootste tegenstander, oud-president Cardoso van de oppositie, gaf het dit weekend toe: ‘Dilma is onschuldig. Ze heeft geen enkele misdaad begaan. Alleen politieke fouten.’

Ze werd afgezet door een corrupt parlement en vervangen door een mogelijk nog corruptere vice-president: oud-coalitiegenoot en baas van de elitepartij pmbd. ‘De butler uit een horrorfilm’, werd de man door zijn eigen partijgenoten genoemd. Dezelfde dag nog diende hij het land de meest kolderieke ministersploeg in decennia op. Louter mannen. Allemaal blank, conservatief, zwaar gelovig en rechts.

Tegen de meeste nieuwe ministers lopen processen wegens corruptie, witwassen en verkiezingsfraude. Een enkeling wordt zelfs beschuldigd van moord en schending van de mensenrechten, zoals de nieuwe minister van Justitie die ook vrouwenzaken en – ach, waarom niet – mensenrechten in zijn pakket heeft.

Toch gaat het goed met Latijns-Amerika, oordeelde de Amerikaanse denktankbaas Richard Haass onlangs in de Volkskrant. Volgens de voorzitter van de Council on Foreign Relations openbaart zich een ‘essentieel vermogen tot zelfcorrectie’ in de Braziliaanse samen­leving. Dat een president die niets misdaan heeft wordt geofferd op het altaar van de democratie en een heel volk de komende tweeënhalf jaar wordt opgezadeld met een potsierlijke regering die ze niet heeft gekozen, vindt hij geen bezwaar.

Dat oude elites in de voormalige achtertuin van Amerika de macht weer aan het terugnemen zijn, dat er weer een onversneden neoliberale politiek wordt gevoerd, juicht hij toe. Logisch, want Haass is voorzitter van een denktank vol (ex-)bazen van Coca-Cola, Morgan Stanley, Goldman Sachs, de CIA en het Amerikaanse leger in het bestuur.

De echte ‘fout’ van Dilma is dat ze links is en deel uitmaakt van de emancipatiebeweging die in Latijns-Amerika vrijwel overal linkse volks­regeringen aan de macht bracht.

Gepubliceerd in De Groene Amsterdammer van 18 mei 2016