‘Prachtwijk’ in Rio

Stel, je heet Lula en je bent de president van Brazilië. Maar jouw linkse Arbeiderspartij heeft niet de meerderheid in het parlement. Dan sluit je bondgenootschappen. Bijvoorbeeld met de dubieuze partij van je vice-president, die op zijn beurt weer dubieuze figuren herbergt, zoals senator Crivella.

Crivella: ex-militair en religieus fanaticus, verbonden aan de even machtige als corrupte evangelische sekte ‘Universele Kerk van het Rijk Gods’. Een beetje dealen en wheelen, maar verder niks aan de hand. Toch?

Burgemeester in spé
Dan komen de lokale verkiezingen van oktober eraan. De strijd tussen de kandidaten is al in alle heftigheid losgebarsten. Zoals veel anderen, wil ook de dubieuze Crivella burgemeester van Rio worden. President Lula steunt hem. Móét hem wel steunen, kwa bondgenoot.

Krotten opschilderen
Maar Crivella heeft stemmen nodig. We leven tenslotte niet meer in een dictatuur. Toch? En hoe win je die? Juist ja. Door sociale projecten in de arme wijken te doen. Crivella heeft een idee: als ik nou eens 700 krotten laat opschilderen in de oudste sloppenwijk van Rio. De favela Morro da Providência. Wordt het een ‘prachtwijk’. Staat vast hardstikke leuk, dat blauw op die hutjes. En er wonen veel mensen, dus veel stemmen.

8 miljoen Euro
Zo gezegd, zo gedaan. Crivella pingelt 8 miljoen Euro los bij Lula’s minister van Stedenbeleid. Kan hij de klus mooi uitbesteden aan een bedrijf van zijn ‘Universele Kerk van het Rijk Gods’. Verdienen die ook een centje.

Het enige probleem: de drugsbazen van de sloppenwijk. Hoe druk je die zo’n schilderproject door de strot?

Leger beschermt ‘sociaal project’
‘Het leger!’, bedenkt Crivella. Laten we de wijk gewoon door het leger bezetten. Lekker veilig. En we bieden de militaire top een deel van het geld. Tenslotte ben je niet voor niks een ex-officier.

Crivella stapt naar de minister van defensie van Lula, en laat hem tekenen. Hij dient een wetsontwerp in, dat met behulp van Lula’s meerderheid wordt aangenomen. En zie daar. Het gepenseel in de favela Providência van Rio is het eerste en enige ‘sociale project’ in Brazilië onder auspiciën van het leger.

Vriendjes met Lula
Wat geeft het dat de mensen in de sloppenwijk ertegen protesteren? En wat doet het ertoe dat het leger volgens de grondwet geen favela mag bezetten, of politietaken mag verrichten? Wie vriendjes met president Lula is, die mag alles. Toch?

Bloedend
Afgelopen zaterdag komen drie jongens uit de favela terug van een feestje. De zwaarbewapende soldaten in de favela denken: wat moeten die gozertjes? Je bent militair, of je bent het niet. Toch? Dus slaan ze de jongens in de boeien. Ze rammen hen tegen de muur -slaan en passant nog wat vrouwen neer die de jongens proberen te beschermen- en beginnen met hun geweren op het drietal in te hakken. Bloedend worden ze in een legerjeep gegooid, en afgevoerd.

Doorzeefde lichamen
Meer dan een etmaal horen of zien de bewoners van de sloppenwijk niets meer van de jongens. Hun moeders zijn wanhopig op zoek. Doen navraag bij het militaire hoofdkwartier. Niets.

Totdat tegen het eind van de volgende dag de lijken van de jongens gevonden worden op de vuilnishoop van Rio. De met kogels doorzeefde lichamen van
- David Florenço, 24 jaar. Metselaar.
- Wellington Gonzaga, 19 jaar. Student.
- Marcos Rodrigues, 17 jaar. Scholier

Gemarteld door drugsbazen
Wat er gebeurd is? De jongens zijn gemarteld door de bazen van de drugsbende van een concurrerende wijk. Aan een touw zijn ze achter een rijdende auto aangesleept, en met messen bewerkt. Van de Wellington is het onderbeen afgesneden. De anderen werden eerst in hun voeten, armen en handen geschoten. Volgens de lijkschouwer heeft het uren geduurd voordat de jongens het ‘genadeschot’ kregen.

Afgeleverd door leger
Hoe ze daar terechtkwamen? In de jeep van het leger!!! Elf zwaarbewapende militairen brachten de jongens geboeid naar de wijk van de vijandige drugsbende, en leverden ze als een pakketje aan hun beulen af. Bewoners zagen hoe één van de jongens nog probeerde te ontsnappen. Maar hij werd door de militairen gegrepen, en opnieuw aan de drugsbazen overgedragen.

‘Lesje’
Waarom het leger dat deed? ‘Om hen een lesje te leren’, zegt de luitenant die de ‘operatie’ leidde zonder blikken of blozen. De drie jongens hadden het immers gewaagd de luitenant tegen te spreken. Die David, die van 24 had gevraagd ‘waarom?’, toen de jongens bevolen werd hun hemd uit te trekken, en tegen de muur te gaan staan. De jonge Wellington en Marcos hadden de autoriteit van het leger nog verder uitgedaagd: door te jammeren, en te smeken hen ‘bij God’ vrij te laten. Dat kan een zichzelf respecterend leger van een democratisch land niet toestaan. Toch?

Gewisse dood
Op het moment dat het leger besloot de jongens aan de rivaliserende drugsbende over te dragen, wisten ze dat zouden worden vermoord. In de drugsoorlog van Rio is immers iedere sloppenwijkbewoner die onder commando van een concurrende bende staat ‘de vijand’. En een vijand vermoordt je. Was straf voor de ‘brutaliteit’ van de jongens echt het enige motief voor het leger om de jongens hun gewisse dood in te sturen?

Nee.
Het ging om geld.

Als vee verkocht
De drugsbende waaraan de jongens zijn uitgeleverd, betaalt 20.000 real (ongeveer 15.000 Euro) per aangeleverde ‘vijand’. Het leger heeft de jongens als vee aan hun slachters verkocht. De zakcent die de militairen met hun ‘handel’ verdienden is dus 45.000 Euro. Je kunt niet het hele jaar door alleen voor soldij werken. Toch?

Toen de moeder van Wellington nog op zoek was naar haar verdwenen zoon, probeerde een familielid naar de mobiel van de jongen te bellen. Hij kreeg een onbekende mannenstem aan de lijn die zei: ‘Verloren! Ze zijn al verkocht aan de wijk Mineiro.’

‘Glorieuze institutie’
En nu? Niks. Vier van de elf militairen die de jongens verkochten zitten voorlopig vast. Lula’s minister van Defensie heeft de moeders van de jongens excuus aangeboden. Maar hij weigert het leger uit de wijk weg te halen. ‘Vanwege een paar rotte appels, mag je niet een hele glorieuze institutie als het leger beschuldigen.’ Toch?

En Crivella? En Lula? Die ‘betreuren ten zeerste’, maar peinzen er niet over het krotschilderen te staken.
Hoe bedrijf je anders nog politiek, nietwaar?