Nog een Nederlands guerrillameisje?

Tanja Nijmeijer, de Twentse wier dagboeken vorig jaar in de Colombiaanse jungle werden gevonden, is mogelijk niet de enige Nederlandse die zich heeft aangesloten bij de FARC. Alexandra zou minder goed Spaans spreken dan haar vriendin Tanja. Ze zou blond haar hebben en blauwe ogen.

En ze zou de persóónlijke vertaalster van de machtige commandant Mono Jojoy zijn: de ijzervreter van de linkse rebellenbeweging FARC. Dit zegt de Colombiaanse journaliste Jineth Bedoya van het Colombiaanse dagblad El Tiempo. Bedoya vertelt ons hoe ze twee weken geleden afreisde naar de Colombiaanse jungle, waar ze twee jonge guerrillameisjes ontmoette die Alexandra en Tanja in december nog gezien hadden.

Tanja was toen dus nog in leven. En anders dan sommige experts vreesden, was Tanja niet zwaar gestraft voor het ‘verlies’ van haar dagboeken, vertelden de meisjes ook. Over de identiteit van Alexandra is verder nog niets bekend.

De Hollandsen
‘Ik zat daar bij een zware militaire operatie’, vertelt Bedoya over haar ontmoeting met de FARC-meisjes. ‘Middenin hevige gevechten gaf een jonge guerrillastrijdster zich over. Haar strijdnaam was Doris. Het lukte haar het geweer weg te gooien, vlak voordat een soldaat haar doodschoot.’

Even later krijgt Bedoya het meisje te spreken: ‘Ik vroeg Doris hoe het stond met de moraal van de guerrilleros. En middenin dat gesprek begon ze opeens over Las Holandesas, de Hollandsen. In meervoud’.

Speculaties
In de Colombiaanse en de Nederlandse media is lang gespeculeerd over andere Nederlandse jongeren die zich bij de FARC zouden hebben aangesloten. Maar daarvoor bleek geen enkel bewijs te bestaan.

Bedoya, die in september 2007 als eerste het dagboek van Tanja publiceerde, schreef aanvankelijk dat er nog drie andere Nederlanders bij de FARC zaten. Het bleek een vertaalfout te zijn. In haar dagboek duidde Tanja haar commandant, Carlos Lozada aan met de Nederlandse naam ‘Karel’. Ook ‘Karen’ bleek commandant Carlos te zijn. ‘Jansje’ tenslotte, was een vriendin van Tanja in Nederland.

Is Tanja dezelfde als Alexandra?
Opmerkelijk is wel dat Tanja zélf de schuilnaam Alexandra gebruikte, nog voordat ze toetrad tot de FARC. In 2001 schreef ze in Nederland een artikel over één van haar politieke reizen naar Colombia onder de schuilnaam ‘Alexandra van Dijk’.

Ook een ex-FARC lid, die Tanja in 2005 in het kamp van Carlos Lozada ontmoette, vertelt dat ze zich Alexandra liet noemen. Zijn Tanja en Alexandra niet gewoon dezelfde persoon?

Twee bronnen
‘Nee’, zegt Bedoya. ‘Dat dacht ik eerst ook. Maar een dag later sprak ik nog een andere guerrillameisje dat zich overgaf. Mireia heette ze. Echt nog heel jong. Maar ook zij vertelde dat ze Tanja én Alexandra ontmoet had. En ook volgens haar ging het om twee verschillende personen.’

De meisjes beschreven dat Tanja en Alexandra er verschillend uitzagen. Tanja met lichtbruin haar en lichtbruine ogen, zoals we haar van de verpreide foto’s kennen. En Alexandra met blond haar en blauwe ogen. ‘Ze lachten Alexandra uit, omdat ze bepaalde woorden in het Spaans niet kon uitspreken. Maar ze had de belangrijke vertrouwenspositie de persoonlijke vertaalster van Mono Jojoy te zijn.’

Misschien niet Nederlands
Bedoya geeft toe dat de jonge guerrillastrijdsters, die al op hun twaalfde bij de FARC zijn gegaan, misschien geen onderscheid kunnen maken tussen een Néderlandse ‘gringa’ en een Noorse, Deense of anderszins blonde buitenlandse. Het is dus niet zeker of Alexandra echt Nederlandse is.

Vriendinnen
Wel vertelden de meisjes Bedoya dat ze Alexandra en Tanja al kenden sinds ze zich samen meer dan vijf jaar geleden bij de FARC aansloten. ‘Ze waren vriendinnen, en werden uit elkaar gehaald. Alexandra werd naar het kamp van Mono Jojoy gestuurd, en Tanja naar dat van Carlos Lozada.’

Aanval op kamp Tanja
In juli 2007 komt een aanval van het leger op het kamp waar Tanja zit. De guerrillastrijders zijn zich aan het wassen in de rivier. Op de vlucht laat Tanja haar dagboek achter. Haar commandant Carlos vergeet zijn hele laptop. De foto’s en video’s die van Tanja verspreid zijn, komen uit die laptop.

Straf
Bedoya vraagt of Tanja door de FARC gestraft is voor haar slordigheid. De meisjes vertellen dat iedereen die overleefde gestraft is met een verbod te communiceren met familie of vrienden. ‘Maar alleen Carlos Lozada is voor de krijgsraad gekomen. Ze hebben hem al zijn functies afgepakt, en hij loopt op krukken’, vertelden de meisjes. Tanja zou gezond zijn.

Commandant Mauricio
Na de aanval zat Tanja een tijdje in het kamp van haar vriendin Alexandra bij Mono Jojoy, vertelden de meisjes. Daar hebben ze haar ook samen met Alexandra rond 16 december gezien. ‘Maar daarna werd Tanja overgeplaatst naar het kamp van commandant Mauricio.’

Mauricio, bijgenaamd ‘de dokter’ was de lijfarts van de inmiddels gestorven Marulanda. Hij zorgde voor de mediche infrastructuur van de FARC, en was de vervanger van één van de hoogste topmannen van de FARC, Iván Ríos. Begin februari meldt de Colombiaanse luchtmacht dat Mauricio is gedood bij een bombardement op zijn junglekamp. Hetzelfde kamp dus, waar Tanja zou zitten.

Tanja overleeft
Maar een maand later wordt FARC-topman Iván Ríos gedood door zijn lijfwacht. En de FARC benoemt de springlevende Mauricio, baas van Tanja, tot opvolger van Iván Ríos in de top.

Achteraf bleken er bij de militaire aanval op het kamp van Mauricio twee doden te zijn gevallen. Geen vrouwen. Dus Tanja overleefde ook die aanval.