Standplaats Havana: Damas de Blanco

De Damas de Blanco, de vrouwen in het wit, zijn de echtgenotes en moeders van dissidenten. Het is de eerste groep die durft te protesteren in Cuba. Sinds de ziekte van de Cubaanse leider Fidel Castro worden de Damas de Blanco nóg meer lastig gevallen.

Dossier NOS: Standplaats Havana
Witte Dames protesteren tegen opsluiting mannen

De dwaze moeders van Cuba

Openlijk protest tegen het bewind van Fidel Castro is gevaarlijk. Toch protesteren Las Damas de Blanco (de witte dames) elke zondag bij een kerk aan de 5e Avenida in Havana. 

Het zijn de moeders en echtgenoten van 75 journalisten, schrijvers en politici die in 2003 na een snel proces achter de tralies verdwenen. Met hun vreedzame protesttocht vragen de vrouwen aandacht voor het lot van hun geliefden.

Vlak voor de mis begint in de kerk van de Heilige Rita de Casia komen de Damas de Blanco binnen. Het zijn er deze zondagochtend ongeveer 25. Gekleed in het wit en met een gladiool in hun hand zitten ze naast elkaar in de kerk. Op hun borst dragen de vrouwen buttons met daarop een foto en de naam van het familielid dat drie jaar geleden werd opgesloten. 

De mannen werden opgepakt tijdens een arrestatiegolf in de lente van 2003. Ze werden veroordeeld tot straffen van tientallen jaren wegens 'subversieve activiteiten'. Dat kan in Cuba van alles zijn: Van het uitdragen van een afwijkende politieke mening, tot het verspreiden van nieuws, dat het Castro-regime niet welgevallig is. Een aantal van hen werd beschuldigd van landverraad.

Veiligheidsdienst
Na de dienst bidden de Damas de Blanco in een kleine kapel bij de ingang van de kerk. Daarna vertellen ze hun verhalen aan het handjevol buitenlanders dat vandaag belangstelling toont voor het protest. 

Dolia Leal Francisco is één van de oprichters van de Witte Dames. Haar echtgenoot Nelson Aguiar is voorzitter van de Partido Ortodoxo en werd veroordeeld tot 13 jaar gevangenisstraf wegens zijn mensenrechtenactiviteiten. Dat Francisco wekelijks aandacht vraagt voor het lot van haar man, wordt regelmatig door de veiligheidsdienst bestraft. 

"Mijn man en ik zijn 61 jaar oud. Hij lag 11 maanden in het Militair Hospitaal en werd twee keer geopereerd. Het gaat slecht met hem. De staatsveiligheidsdienst bracht me naar een kantoor en dreigde dat als ik door zou gaan met de Damas de Blanco, mijn zieke man zou worden teruggebracht naar de gevangenis. Ik vertelde hun dat ik niet zou opgeven. In drie jaar tijd heb ik geen zondag gemist. Mijn man werd daarvoor gestraft: Hij werd uit het ziekenhuis ontslagen en teruggebracht naar de gevangenis, terwijl hij nog niet genezen was.”

Sacharov-prijs
In 2005 kregen Las Damas de Blanco de Sacharov-prijs voor Vrijheid van Gedachte. Het is de hoogste mensenrechtenprijs van het Europees Parlement. Hoewel er sindsdien meer internationale belangstelling is voor de Cubaanse vrouwenorganisatie, worden de Witte Dames nog steeds bedreigd en lastig gevallen. Ook in hun eigen huis. 

"Ik ben drie keer slachtoffer geweest van ‘veroordelingsbijeenkomsten". Dan laten ze me mijn huis niet uitgaan. De buren komen bij mijn deur staan en beginnen te schreeuwen: ‘Landverrader, CIA-agent, spion van de Verenigde Staten’. Ik was een hele dag gevangene in mijn eigen huis. De hele wijk stond buiten en ze lieten niemand mijn huis in of uit", vertelt Dolia Leal Francisco.

Repressie
Na de kerkdienst lopen de vrouwen een stuk over de 5e Avenida in de chique ambassadewijk Miramar. Het is journalisten niet toegestaan om deze protesttocht te filmen. Met een kleine camera doen we dat toch. Vaak worden de vrouwen tegengehouden door de politie of de veiligheidsdienst. 

Deze zondagochtend niet, al maken ze zich wel zorgen. Want sinds Fidel Castro in het ziekenhuis ligt, is de repressie tegen dissidenten toegenomen. Maar de Witte Dames laten zich er niet door afschrikken, zegt Gisela Sánchez: “Iedereen is bang voor deze regering. Je weet niet wat er kan gebeuren. Ze kunnen wraak nemen en iets met mijn huis doen, of met mijn familie. Maar mijn man is van mij afhankelijk op dit moment. En daarom ga ik door, net zo lang tot hij weer thuis is. Daar heb ik alles voor over.”

> Link: Damas de blanco