“Verleidingsmuziek uit de sloppenwijken”

Het moet vooral KEIHARD door de lauwe tropennacht daveren.
En voor wie het nog nooit gehoord heeft: het klinkt als een grammofoonplaat die achterstevoren wordt gedraaid.
Baile Funk is ‘de’ dans en muziek van Rio. Tegencultuur uit de sloppenwijken.

Maar inmiddels wapperen ook de kinderen van de elite met hun billen op deze Braziliaanse sloppenwijk-rap. Zelfs in Nederland dringt het door.

Een beetje sensualiteit
‘Het is bewegen man. Jezelf uitdrukken. Felicidade, de gelukzaligheid van de bewoner van de favela’, zegt Ronny. Hij is één van de tientallen funk-artiesten uit de sloppenwijken die op de Funk-dansfeesten van Rio optreden.

Wat hij en zijn vrienden met hun hun heupen en voeten doen is onnavolgbaar. Alles trilt. Alles draait. En de teksten? ‘Een beetje verleiding, een beetje sensualiteit’, noemt Ronny het.

Vechten
Baile Funk onstond meer dan 10 jaar geleden. Rauwe rap-teksten over politiegeweld en het leven in de favela. Een muur van geluidsboxen, en dansen maar. Omdat de drugsbazen in de sloppenwijken van Rio de dienst uitmaken, werden de feesten onder hun auspiciën georganiseerd.

Het ging er soms hard aan toe. Groepen dansers die elkaar te lijf gingen in de corredor, de open ruimte tussen twee delen van het publiek. Deze gang was speciaal bedoeld om te vechten. Soms vielen er doden. Er zijn nog oude video’s van.

Drugsbazen
Daarna wordt de Baile Funk wat rustiger. Het gaat om het dansen, de harde beat in je ribben en in je buik. Elk weekend tientallen Funk-feesten in de favelas. De drugsbazen kunnen er hun marihuana verkopen. De jongeren leven zich uit. En de politie? Die schiet erop los. Zoals ook in de openscène van de film Tropa de Elite te zien is.

Want de drugsbazen lopen nu eenmaal gewapend op de Funk-feesten rond. (Ook op het feesten waar Ronny optreedt. Het was gezonder dat niet te filmen.)

Verboden muziek
Het genre dat daaruit ontstond heette de proibidão: dik verboden muziek. Want: ‘lofprijzen’ of ‘ophemelen’ van geweld en criminele bendes wordt in Brazilië stafbaar gesteld. Artiesten die daarvan worden beschuldigd, riskeren tot 6 maanden gevangenisstraf. En welke Funk-tekst ging nou niet over geweld?

Tegelijk kwamen er maatregelen tegen de muzieksoort zelf: Wie een Baile Funk wil organiseren, moet aan tien keer meer voorwaarden voldoen, dan enige andere muzieksoort.

Journalist vermoord
Het gevolg was dat de Bailes steeds dieper de favelas werden ingedreven. Alleen de drugsbazen riskeerden de illegale feesten nog. De moord op de Braziliaanse journalist Tim Lopez in 2002 criminaliseerd de Baile Funk nog meer. De journalist probeerde zo’n feest met een verborgen camera filmen. Hij werd gesnapt, en door de drugsbazen van de wijk in stukken gehakt en verbrand.

Populairste jongerenbeweging
Maar de Bailes bleven doorgaan, en de Funk ontwikkelde zich. De teksten gaan tegenwoordig minder over geweld, en meer over seks. Ook het dansen nam nieuwe vormen aan. Zo trainen Ronny en zijn groep bijna elke dag in hun favela Furqui Mendez. Hun publiek draagt hen op handen.

Niet dat ze eraan verdienen. Een hele nacht optreden, van sloppenwijk naar sloppenwijk, haalt ze nauwelijks uit de kosten. Maar Baile Funk is inmiddels de grootste, meest populaire, en misschien wel enige jongerenbeweging van Rio.

Meiden
Niet alleen jongens- maar ook meiden treden op. Ook zij hebben het over seks. Geëmancipeerd eisen ze hun orale bevrediging op: ‘Het is tegenwoordig anders, klootzak. De vrouw beslist. Dus, ga door knieën, en steek je tongetje uit. Blaf, hondje, blaf. Want ik kom voorbij’, zingen de vrouwen van de groep ‘Gaiola das Popuzadas’. Zie video.

MC Gringo
Tenslotte is de Baile Funk nu ook overgeslagen naar de rijke wijken. Nachtclubs beginnen hun eigen Baile funks te organiseren. Deels om hun blanke jongeren weg te houden uit de donkere favelas. Maar ook omdat Funk nu eenmaal rendeert. Dat rook ook de blonde Duitser die zich uitgeeft voor de funkartiest MC Gringo. Letterlijk: MC buitenlander. Eén jaar in Rio, en hij is met zijn Funk al op de nationale televisie. Kijk hier.

Voor Ronny & vrienden zal zo’n televisie- doorbraak nooit zijn weggelegd. Maar het kan hem niet schelen: ‘Funk is de stem van de zwarte, de favela-bewoner. En iedereen houdt ervan. Dat hebben wíj voor elkaar gekregen’, zegt hij trots.